هر کسی که بالغ میشود  واجبات بر او واجب میشود

و ترک آن گناه محسوب میشود

احکام بلوغ و تکلیف مرحوم حضرت آیت

الله العظما بهجت

سن بلوغ پسران و دختران

1. به نظر حضرتعالى سن بلوغ پسران و دختران

داخل شدن در پانزده سال و نه سال قمرى است یا تمام کردن پانزده سال و نه سال قمرى؟

ج. تمام کردن آن سال ها، میزان بلوغ دختر و پسر است.

رابطه بلوغ و رشد

2. آیا کسى که بالغ شد، رشید هم هست؟

ج. غالبا بلوغ و رشد با هم ملازمت دارند، مگر در

بچّه هایى که به نوعى عقب افتادگى داشته باشند.

جهل به تاریخ تولد

3. برخى از افراد به علت آن که تاریخ موجود در

شناسنامه، تاریخ واقعى تولد آن ها نیست؛ تاریخ تولد

و در نتیجه تاریخ بلوغ خود را نمى دانند، وظیفه

چنین کسانى در محاسبه ى سن بلوغ چیست؟

ج. تا یقین ندارند، تکلیف ندارند؛ اگرچه

احتیاط خوب است.

اختلاف زمان تکلیف به اصول و فروع

4. آیا به نظر حضرتعالى زمان مکلف شدن به اصول

دین همان زمان مکلف شدن به احکام شرعى

است؟ یا تفاوتى بین این دو وجود دارد؟

ج. تفاوتى وجود ندارد.

تفصیل بین احکام نسبت به دختران

5. آیا براى دختر از حیث بلوغ مى توان بین

عبادات و عقود و ایقاعات تفاوتى قایل شد؟ براى اجراى حدود و قصاص چه طور؟

ج. خیر، تفاوتى نیست؛ مگر در موردى خاص که بنابر یک جهتى تفاوت وجود داشته باشد.

تقلید (آیت الله العظمی مکارم مدظله)

بلوغ

سؤال1:باتوجه به اینکه ازلحاظ منطقی مسوولیت کیفری واعمال مجازات برمبنای قوه تشخیص فرد می باشد وصرف رسیدن به یک سن خاص ویا بلوغ جنسی وجسمی که در اکثر موارد ممکن است با رشد عقلی وقدرت تشخیص مسایل همراه نباشد نمی تواند مبنای مسوولیت فرد قرار گیرد نظر شما در مورد پذیرش مفهومی به نام"رشد کیفری": به معنای رسیدن به آن اندازه از رشد عقلی که فرد قادر به درک صحیح امر ونهی شارع(یاقانونگذار: باشد: به جای مفهوم بلوغ چیست؟

پاسخ: از نظر ما بلوغ مراحل مختلفی دارد کسی ممکن است در سن و سال معینی بلوغ برای انجام وظائف عبادات و مانند آن داشته باشد ولی بلوغ جهت ازدواج ندارد ، یا هر دو را دارد ولی بلوغ در جهت اقتصادی ندارد یا هر سه را دارد ولی بلوغ کیفری ندارد، این جهات قابل تفکیک هستند ولی روی حساب.

 سن تکلیف دختران

سؤال2: با توجه به تغییر سن تکلیف دختر که اخیراً اعلام شده فتوای جنابعالی دراین مورد چه میباشد

پاسخ: سن بلوغ دختر همواره 9 سال تمام بوده و خواهد بود؛ ولی اگر نتواند بعضی از تکالیف مانند روزه را بجا بیاورد روزه نمی گیرد و بجای هر روز یک فقیر را سیر می کند.

انجام تکالیف برای نوتکلیفان

سؤال3: الف) لطفا نظر خودرا در خصوص سن تکلیف دختران اعلام فرمائید.

ب) درصورت بلوغ در سن 9سالگی آیا رعایت کامل حجاب و خواندن نماز و روزه مانند بزرگسالان می باشد؟

پاسخ: سن تکلیف برای دختران 9 سال تمام است. رعایت حجاب تا آنجا که می تواند انجام دهد و نمازها را بخواند ولی روزه را در صورتی که توان آن را نداشته باشد نمی گیرد.

حکم عقب مانده های ذهنی در مورد تکالیف شرعی

سؤال4: عقب مانده هاى ذهنى، على رغم سن هاى بالا، از نظر درک و عقل گاه در حدّ کودکان 12 ساله، یا پایین ترند. آیا تکلیف شرعى از آنها ساقط است؟

پاسخ:در صورتى که به اندازه کافى شعور و تمییز داشته باشند که بتوانند عبادات را انجام دهند، مکلّف به تکالیف شرعیّه هستند.

سؤال5:آیا کودکان ناشنوا، به دلیل تأخیر در رشد اجتماعى (به واسطه کمبود گنجینه لغات،: دیرتر از افراد سالم به سنّ تکلیف مى رسند؟

پاسخ:در صورتى که به اندازه کافى شعور و تمییز داشته باشند که بتوانند عبادات را انجام دهند، مکلّف به تکالیف شرعیّه هستند.

معیار ممیز و غیر ممیز بودن کودک

سؤال6: آیا براى ممیّز و غیر ممیّز بودن کودکان، سنّ خاصّى قائل هستید، یا تشخیص آن، معیار دیگرى دارد؟ و آیا براى بچّه هاى ممیّز، احکام جزایى همانند افراد بالغ اجرا مى شود. یا نحوه آن فرق دارد؟

پاسخ:سنّ تمییز سنّ معیّنى نیست، و افراد در آن متفاوتند; معیار آن است که خوب و بد را تشخیص دهند. تمییز نسبت به امور مختلف، متفاوت است، و نسبت به اطفال ممیّز، احکام بالغ جارى نمى شود; بلکه احکام مخصوص به خودشان اجرا مى گردد.

اعتبار سن خاص در بلوغ

سؤال7: آیا در بلوغ، سنّ خاصّى را معتبر مى دانید؟ بر فرض اعتبار سنّ خاص، آیا معیار شناسنامه افراد است، یا از طرق دیگر نیز مى توان آن را احراز کرد؟

پاسخ:در بلوغ سنّ خاصّى معتبر است، و باید از طرق معتبر اثبات شود. البتّه بلوغ علائم دیگرى نیز دارد.

بلوغ و تکالیف شرعی عقب ماندگان ذهنی

سؤال8:آیا بلوغ و تکلیف شرعی در مورد عقب ماندگان ذهنی معنا دارد؟ اگر ایشان هم مکلف میشوند آیا تمام شان یا گروه خاصی از ایشان مکلف می شوند؟

پاسخ:اگر به شکلی باشند که بتوانند تکالیف را

درک کنند در حد درک خود مکلف اند.